Γράμμα προς τους πρυτάνεις των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων

Αντονέν Αρτώ* (1896 - 1948) :

Κύριε Πρύτανη

 Μες στη στενή στέρνα που αποκαλείτε “Σκέψη”, οι πραγματικές ακτίνες σαπίζουν όπως τ' άχυρο.

 Αρκετά με τα λογοπαίγνια, αρκετά με τα συντακτικά τερτίπια, αρκετά με τις ταχυδακτυλουργίες των τύπων, τώρα μας μένει να βρούμε το μεγάλο Νόμο της καρδιάς, το Νόμο που δεν είναι νόμος, μια φυλακή, μα ένας οδηγός για το Πνεύμα χαμένος μέσα στον ίδιο του το λαβυρινθο. Πιο μακριά απ’ όσο η επιστήμη θα μπορούσε ποτέ να φτάσει, εκεί που οι ακτίνες της λογικής διαθλώνται μέσα στα σύννεφα, αυτός ο λαβύρινθος υπάρχει, σαν το κέντρο οπου συγκλίνουν όλες οι δυνάμεις της ύπαρξης, οι έσχατες διακλαδώσεις των νεύρων του Πνεύματος. Μέσα σ΄αυτο το δαίδαλο με τα κινούμενα τείχη που όλο μετακινούνται, έξω απ’ όλες τις γνωστές μορφές της σκέψης, το Πνεύμα μας κινείται, κατασκοπεύοντας τις πιο μυστικές και αυθόρμητες κινήσεις του, εκείνες που έχουν ένα χαρακτήρα αποκάλυψεις, αυτόν τον αέρα που ήρθε απο αλλού, σταλμένος απο τον ουρανό.

 Αλλά η γενιά των προφητών έχει σβήσει. Η Ευρώπη γίνεται κρύσταλλο, γίνεται σιγά σιγά μια μούμια κάτω απο τις γάζες των συνόρων της, των εργοστασίων της, των δικαστηρίων της, των πανεπιστημίων της. Το Πνεύμα παγωμένο σπάει μέσα στα μουχλιασμένα σας συστήματα, στη λογική του 2 και 2 κάνουν 4, το λάθος είναι ολότελα δικό σας , κύριοι Πρυτάνεις, που πιαστήκατε μές στα δίχτυα των συλλογισμών. Κατασκευάζετε μηχανικούς, δικαστές, γιατρούς, οικονομολόγους απο τους οποίους διαφεύγουν τα αληθινά μυστήρια του σώματος, οι κοσμικοί νόμοι της ύπαρξης, ψευτο-σοφούς τυφλούς μες στο υπερπέραν, φιλοσόφους που διατείνονται να ξαναφτιάξουν το Πνεύμα. Και η πιο μικρή πράξη αυθόρμητης δημιουργίας είναι ένας κόσμος πολύ πιο σύνθετος και αποκαλυπτικός απο οποιαδήποτε μεταφυσική.

Παρατήστε μας, λοιπόν, ήσυχους, Κύριοι, είστε σκέτοι σφετεριστές. Με πιο δικαίωμα επιδιώκετε να κατευθύνετε τη νόηση, ν’ απονείμετε διπλώματα του Πνεύματος;

 Δεν έχετε ιδέα για το Πνεύμα, αγνοείτε τις πιο κρυφές και ουσιαστικές διακλαδώσεις του, αυτά τα αρχαϊκά αποτυπώματα που είναι τόσο κοντά στις πηγές του εαυτού μας, αυτά τα ίχνοι που πολλές φορές κατορθόνουμε ν’ ανακαλύψουμε πάνω στα πιο σκοτεινά στρώματα του εγκεφάλου μας.

Στο ίδιο το όνομα της λογικής σας , σας λέμε : Η ζωή βρομάει , Κύριοι . Κοιτάξτε για μια στιγμή τα πρόσωπά σας , για παρατηρήστε τα παρασκευάσματά σας. Μέσα απο το κόσκινο των διπλωμάτων σας , βγαίνει μια νεότητα λιπόσαρκη, χαμένη . Είστε η πληγή ενός κόσμου , Κύριοι, και τόσο το καλύτερο γι αυτό τον κόσμο, αλλα ας μη θεωρεί τον εαυτό του την κεφαλή της ανθρωπότητας.

*ποιος ήταν ο Αντονέν Αρτώ:
 Θεατρικός συγγραφέας από τη Μασσαλία (1896 - 1948). Από τις αξιολογότερες φυσιογνωμίες του σύγχρονου θεάτρου, πρωτεργάτης του σουρεαλισμού. Από το 1920 - 1935 εργάστηκε στο Παρίσι ως ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας. Τότε έγραψε τα έργα: "Τελικό σημείο", "Νευροζύγια", "Περί του θεάτρου της νήσου Μπαλί", "Μανιφέστα του θεάτρου της σκληρότητας". Στις μελέτες του ζητά το απόλυτο θέατρο, το θέατρο της σκληρότητας και του παράλογου, έξω από κάθε αιτιολογία, θεωρώντας τη μαγεία και τη μεταφυσική ως τους μόνους εκφραστές της αλήθειας. Τελευταία έργα του: "Ηλιογάβαλος", "Βαν Γκογκ".
 Το παραπάνω κείμενο προέρχεται από το βιβλίο του Αντονέν Αρτώ “Η μεγάλη μέρα και η μεγάλη νύχτα” και απευθύνεται στους Πρυτάνεις των Πανεπιστημίων. Να τονίσουμε ότι το βιβλίο αυτό γράφτηκε ενώ ο Αρτώ ήταν έγκλειστος στο Ψυχιατρείο!