Στο τελευταίο του βιβλίο, ο οικονομολόγος Michael Hudson αντιπαραθέτει το σοσιαλισμό στον οικονομικό καπιταλισμό και συντρίβει τον «ονειρεμένο πολιτισμό» που επιβάλλεται από το 1%
Με το βιβλίο του το Πεπρωμένο του Πολιτισμού: Χρηματοδοτώντας τον Καπιταλισμό, τον Βιομηχανικό Καπιταλισμό ή τον Σοσιαλισμό, ο Μάικλ Hudson, ένας από τους κορυφαίους ανεξάρτητους οικονομολόγους στον κόσμο, μας έδωσε αναμφισβήτητα το απόλυτο εγχειρίδιο για το πού βρισκόμαστε, ποιος είναι υπεύθυνος και αν μπορούμε να τους παρακάμψουμε.
Ας πηδήξουμε κατευθείαν στα χαρακώματα. Ο Hudson ξεκινά με μια ανάλυση του ήθους «βουτήξτε τα χρήματα και κάντε τη», που ολοκληρώνεται με αποβιομηχάνιση, καθώς το 90% των εταιρικών εσόδων των ΗΠΑ «χρησιμοποιείται για να μοιραστεί επαναγορές και πληρωμές μερισμάτων για να στηρίξει τις τιμές των μετοχών της εταιρείας».
Αυτό αντιπροσωπεύει την κορυφή της πολιτικής στρατηγικής του «χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού»: να «κατακτήσει τον δημόσιο τομέα και να μετατοπίσει τη νομισματική και τραπεζική εξουσία» στη Wall Street, το City του Λονδίνου και άλλα δυτικά χρηματοπιστωτικά κέντρα.
Ολόκληρος ο Παγκόσμιος Νότος θα αναγνωρίσει εύκολα τον αυτοκρατορικό τρόπο λειτουργίας: «Η στρατηγική του αμερικανικού στρατιωτικού και οικονομικού ιμπεριαλισμού είναι να εγκαταστήσει ολιγαρχίες πελατών και δικτατορίες, και σύμμαχοι να συμμετάσχουν στον αγώνα κατά των καθορισμένων αντιπάλων επιδοτώντας όχι μόνο το κόστος της αυτοκρατορίας για την πολεμική παραγωγή («άμυνα»), αλλά ακόμη και τα εγχώρια προγράμματα δαπανών του αυτοκρατορικού έθνους». Αυτή είναι η αντίθεση του πολυπολικού κόσμου που υποστηρίζεται από τη Ρωσία και την Κίνα.
Εν ολίγοις, ο σημερινός Ψυχρός Πόλεμος 2.0 «διεξάγεται βασικά από τον αμερικανό-κεντρο οικονομικό καπιταλισμό που υποστηρίζει τις ολιγαρχίες των εκμισθωτών ενάντια στα έθνη που επιδιώκουν να δημιουργήσουν την ευρύτερη αυτοδυναμία και την εγχώρια ευημερία.»
Ο Hudson μας θυμίζει τον Αριστοτέλη, ο οποίος θα έλεγε ότι είναι προς το συμφέρον των χρηματοδοτών να ασκήσουν τη δύναμή τους εναντίον της κοινωνίας γενικότερα: «Η χρηματοπιστωτική τάξη ιστορικά υπήρξε ο κύριος δικαιούχος αυτοκρατοριών ενεργώντας ως πράκτορες είσπραξης».
Έτσι, αναπόφευκτα, η μεγάλη αυτοκρατορική μόχλευση σε όλο τον κόσμο, μια πραγματική «στρατηγική υπανάπτυξης», έπρεπε να είναι χρηματοοικονομική: να ενορχηστρώνει την πίεση του ΔΝΤ «να μετατρέψει τις δημόσιες υποδομές σε ιδιωτικοποιημένα μονοπώλια και να αντιστρέψει τις φιλοεργατικές μεταρρυθμίσεις του 20ού αιώνα» μέσω αυτών των περιβόητων «προϋποθέσεων» για δάνεια.
Δεν είναι περίεργο το ότι το Αδέσμευτο Κίνημα (NAM), το οποίο ιδρύθηκε στο Βελιγράδι το 1961 με 120 έθνη και 27 παρατηρητές, αποτέλεσε τέτοια απειλή για την παγκόσμια στρατηγική των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ αντιστάθηκαν προβλέψιμα με μια σειρά εθνικών πολέμων και τις πρώτες ενσαρκώσεις της έγχρωμης επανάστασης – κατασκευάζοντας δικτατορίες σε βιομηχανική κλίμακα, από τον Σουχάρτο μέχρι τον Πινοσέτ.
Το αποκορύφωμα ήταν μια κατακλυσμική συγκέντρωση στο Χιούστον στις 19 Δεκεμβρίου 1990 στην οποία «γιόρτασαν» τη διάλυση της ΕΣΣΔ, καθώς ο Hudson μας υπενθυμίζει πώς το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα «έθεσαν ένα σχέδιο οι ηγέτες της Ρωσίας να επιβάλουν λιτότητα και να δώσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία – δεν είχε σημασία σε ποιον – σε ένα κύμα ‘θεραπείας σοκ’ για να αφήσουν την υποτιθέμενη μαγεία της ελεύθερης επιχείρησης να δημιουργήσει μια νεοφιλελεύθερη ελευθερία-για-όλους.»
Χαμένος σε μια ρωμαϊκή έρημο χρέους
Σε μεγάλο βαθμό, η νοσταλγία για τον βιασμό και τη λεηλασία της Ρωσίας κατά τη δεκαετία του 1990 τροφοδοτεί αυτό που ο Hudson ορίζει ως Νέο Ψυχρό Πόλεμο, όπου η Διπλωματία του Δολαρίου πρέπει να επιβάλει τον έλεγχό της σε κάθε ξένη οικονομία. Ο Νέος Ψυχρός Πόλεμος δεν διεξάγεται μόνο εναντίον της Ρωσίας και της Κίνας, «αλλά εναντίον οποιωνδήποτε χωρών αντιστέκονται στην ιδιωτικοποίηση και τη χρηματοδότηση υπό αμερικανική χορηγία».
Ο Hudson μας υπενθυμίζει πώς η πολιτική της Κίνας «ακολούθησε σχεδόν τον ίδιο δρόμο που ακολούθησε ο αμερικανικός προστατευτισμός από το 1865 μέχρι και το 1914 – κρατική επιδότηση για τη βιομηχανία, βαριές επενδύσεις κεφαλαίου του δημόσιου τομέα… και κοινωνικές δαπάνες για την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη για την αναβάθμιση της ποιότητας και της παραγωγικότητας της εργασίας. Αυτό δεν ονομαζόταν μαρξισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες· ήταν απλά ένας λογικός τρόπος να ιδωθεί η εκβιομηχάνιση ως μέρος ενός ευρέος οικονομικού και κοινωνικού συστήματος.»
Αλλά στη συνέχεια, ο οικονομικός – ή καζίνο – καπιταλισμός κέρδισε έδαφος και άφησε την αμερικανική οικονομία κυρίως με «πλεονάσματα γεωργικών επιχειρήσεων και μονοπώλια στην τεχνολογία των πληροφοριών (που αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό ως προϊόν στρατιωτικής έρευνας), στρατιωτικό υλικό και φαρμακευτικά διπλώματα ευρεσιτεχνίας (βασισμένα σε δημόσιες χορηγίες για τη χρηματοδότηση της έρευνας) ικανά να εξάγουν μονοπωλιακό μίσθωμα, ενώ απαλλάσσονται σε μεγάλο βαθμό από φόρους χρησιμοποιώντας υπεράκτια τραπεζικά κέντρα».
Αυτή είναι η σημερινή Πολιτεία της Αυτοκρατορίας: βασίζεται μόνο «στην τάξη των ενοικιαστών και τη Διπλωματία του Δολαρίου», με την ευημερία να συγκεντρώνεται στο κορυφαίο 1% των ελίτ του κατεστημένου. Το αναπόφευκτο επακόλουθο είναι η επιβολή από την αμερικανική διπλωματία παράνομων, μονομερών κυρώσεων στη Ρωσία, την Κίνα και οποιονδήποτε άλλο αψηφά τα διατάγματά της.
Η αμερικανική οικονομία είναι πράγματι ένα κουτσό μεταμοντέρνο ριμέικ της ύστερης Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας: «εξαρτώμενο από τον ξένο φόρο τιμής για την επιβίωσή της στη σημερινή παγκόσμια οικονομία των ενοικιαστών». Εισάγετε τη συσχέτιση μεταξύ ενός δωρεάν γεύματος που ολοένα ελαττώνεται και του απόλυτου φόβου: «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν περικυκλώσει την Ευρασία με 750 στρατιωτικές βάσεις».
Απολαυστικά, ο Hudson επιστρέφει στον Λακτάντιο, στα τέλη του 3ου αιώνα, περιγράφοντας τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία στα Θεϊκά Ινστιτούτα, για να τονίσει τους παραλληλισμούς με την αμερικανική εκδοχή:
Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα
Ο Hudson πλαισιώνει συνοπτικά το κεντρικό ζήτημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο κόσμος: εάν «τα χρήματα και οι πιστώσεις, η γη, οι φυσικοί πόροι και τα μονοπώλια θα ιδιωτικοποιηθούν και θα συγκεντρωθούν στα χέρια μιας ολιγαρχίας ενοικιαστών ή θα χρησιμοποιηθούν για την προώθηση της γενικής ευημερίας και ανάπτυξης. Αυτό αποτελεί βασικά σύγκρουση μεταξύ του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού και του σοσιαλισμού ως οικονομικά συστήματα».
Για να προωθήσει τον αγώνα, ο Hudson προτείνει ένα πρόγραμμα αντεκμίσθωσης, το οποίο θα πρέπει να είναι το απόλυτο σχέδιο του Παγκόσμιου Νότου για υπεύθυνη ανάπτυξη: δημόσια ιδιοκτησία φυσικών μονοπωλίων, βασικές υποδομές-κλειδιά σε δημόσια χέρια, εθνική αυτάρκεια – ζωτικής σημασίας σε χρήμα και δημιουργία πιστώσεων· προστασία των καταναλωτών και της εργασίας, κεφαλαιακοί έλεγχοι – για την πρόληψη δανεισμού ή ονομαστικής αξίας χρεών σε ξένο νόμισμα· φόροι για μη κερδισμένα εισοδήματα όπως το οικονομικό μίσθωμα· προοδευτική φορολογία· φόρος γης («θα αποτρέψει τη δέσμευση από τις τράπεζες της αυξανόμενης αξίας μίσθωσης γης για πίστωση για την προσφορά τιμών ακινήτων»)· χρήση του οικονομικού πλεονάσματος για επενδύσεις απτών κεφαλαίων· και εθνική αυτάρκεια στα τρόφιμα.
Καθώς ο Hudson φαίνεται να κάλυψε όλες τις βάσεις, στο τέλος του βιβλίου έμεινα με μία μόνο γενική ερώτηση. Τον ρώτησα πώς ανέλυσε τις τρέχουσες συζητήσεις μεταξύ της Οικονομικής Ένωσης της Ευρασίας (EAEU) και των Κινέζων – και μεταξύ Ρωσίας και Κίνας, περαιτέρω στην πορεία – ως ικανές να προσφέρουν ένα εναλλακτικό χρηματοπιστωτικό/νομισματικό σύστημα. Μπορούν να πουλήσουν το εναλλακτικό σύστημα στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, ενώ παρακάμπτουν την αυτοκρατορική οικονομική παρενόχληση;
Ο Hudson ήταν αρκετά ευγενικός για να απαντήσει με αυτό που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως περίληψη ενός ολόκληρου κεφαλαίου βιβλίου:
«Για να είναι επιτυχής, οποιαδήποτε μεταρρύθμιση πρέπει να εφαρμοστεί σε ολόκληρο το σύστημα, όχι μόνο σε ένα μέρος του. Οι σημερινές δυτικές οικονομίες έχουν γίνει χρηματοοικονομικές, αφήνοντας τη δημιουργία πιστώσεων σε ιδιωτικά χέρια – για να χρησιμοποιηθούν για οικονομικά κέρδη εις βάρος της βιομηχανικής οικονομίας… Αυτός ο στόχος έχει εξαπλωθεί όπως η λέπρα σε ολόκληρες οικονομίες – τα εμπορικά τους πρότυπα (εξάρτηση από τις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων και πετρελαίου των ΗΠΑ και την τεχνολογία πληροφορικής), οι εργασιακές σχέσεις (αντισυνδικαλισμός και λιτότητα), η ιδιοκτησία γης (γεωργικές φυτείες ξένης ιδιοκτησίας αντί της εγχώριας αυτάρκειας και επάρκειας σε σπόρους τροφίμων) και η ίδια η οικονομική θεωρία (αντιμετωπίζοντας τη χρηματοδότηση ως μέρος του ΑΕΠ, όχι ως ένα γενικά πνιγηρό εισόδημα από την εργασία και τη βιομηχανία).»
Ο Hudson προειδοποιεί ότι «για να απελευθερωθούν από τη δυναμική του αρπακτικού χρηματοπιστωτικού-καπιταλισμού που χρηματοδοτείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους δορυφόρους τους, οι ξένες χώρες πρέπει να είναι αυτάρκεις στην παραγωγή τροφίμων, την ενέργεια, την τεχνολογία και άλλες βασικές ανάγκες. Αυτό απαιτεί μια εναλλακτική λύση για το «ελεύθερο εμπόριο» των ΗΠΑ και το ακόμη πιο εθνικιστικό «δίκαιο εμπόριο» (θεωρώντας κάθε ξένο ανταγωνισμό για τη βιομηχανία που ανήκει στις ΗΠΑ «άδικο»). Αυτό απαιτεί μια εναλλακτική λύση έναντι του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ITO (*Information Technology Outsourcing – ITO: Ανάθεση Τεχνολογιών Πληροφορίας) (από το οποίο η Ρωσία μόλις αποσύρθηκε). Και δυστυχώς, μια εναλλακτική λύση απαιτεί επίσης στρατιωτικό συντονισμό, όπως ο SCO [ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης] για την υπεράσπιση ενάντια στη στρατιωτικοποίηση του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού.»
Ο Hudson βλέπει κάποιο φως μπροστά του: «Όσον αφορά το ερώτημά σας για το αν η Ρωσία και η Κίνα μπορούν να «πουλήσουν» αυτό το όραμα για το μέλλον στις χώρες του Παγκόσμιου Νότου και της Ευρασίας, αυτό θα πρέπει να γίνει πολύ πιο εύκολο μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Ένα σημαντικό υποπροϊόν (όχι ακούσιο) του πολέμου του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία είναι η απότομη αύξηση των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων (και των τιμών της ναυτιλίας). Αυτό θα οδηγήσει το ισοζύγιο πληρωμών πολλών χωρών του Παγκόσμιου Νότου και άλλων χωρών σε έντονο έλλειμμα, δημιουργώντας κρίση, καθώς το χρέος τους σε δολάρια προς τους ομολογιούχους και τις τράπεζες καθίσταται ληξιπρόθεσμο».
Η βασική πρόκληση για το μεγαλύτερο μέρος του Παγκόσμιου Νότου είναι να αποφευχθεί η αθέτηση υποχρέωσης:
«Η αύξηση των επιτοκίων από τις ΗΠΑ έχει αυξήσει τη συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου όχι μόνο έναντι του ευρώ και του ιαπωνικού γιεν, αλλά και εναντίον του Παγκόσμιου Νότου και άλλων χωρών. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να καταβάλλονται πολύ περισσότερα από τα εισοδήματά τους από τα έσοδα από τις εξαγωγές για την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους τους – και μπορούν να αποφύγουν την αθέτηση υποχρέωσης μόνο με το να μένουν χωρίς τρόφιμα και πετρέλαιο. Τι θα επιλέξουν, λοιπόν; Το ΔΝΤ μπορεί να προσφερθεί να δημιουργήσει SDRs που θα τους επιτρέψουν να πληρώσουν – μπαίνοντας σε ακόμη μεγαλύτερο χρέος σε δολάρια, με την επιφύλαξη των σχεδίων λιτότητας του ΔΝΤ και τις απαιτήσεις να πουλήσουν ακόμη περισσότερους φυσικούς πόρους τους, τα δάση και το νερό τους.»
Πώς λοιπόν θα απελευθερωθούμε από το χρέος μας σε δολάριο; «Χρειάζονται μια κρίσιμη μάζα. Αυτό δεν ήταν διαθέσιμο τη δεκαετία του 1970, όταν συζητήθηκε για πρώτη φορά μια Νέα Διεθνής Οικονομική Τάξη. Αλλά σήμερα γίνεται μια βιώσιμη εναλλακτική λύση, χάρη στη δύναμη της Κίνας, τους πόρους της Ρωσίας και των συμμαχικών χωρών όπως το Ιράν, η Ινδία και άλλες χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ασίας. Συνεπώς, υποψιάζομαι ότι αναδύεται ένα νέο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Αν πετύχει, ο τελευταίος αιώνας – από το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και το χάος που άφησε – θα μοιάζει με μια μακρά παράκαμψη της ιστορίας, επιστρέφοντας τώρα σε αυτό που φαινόταν να είναι τα βασικά κοινωνικά ιδανικά της κλασικής οικονομίας – μια αγορά απαλλαγμένη από ιδιοκτήτες που αναζητούν ενοίκιο, μονοπώλια και αρπακτικές οικονομίες.»
Ο Hudson καταλήγει επαναλαμβάνοντας τι είναι πραγματικά ο Νέος Ψυχρός Πόλεμος:
«Εν ολίγοις, πρόκειται για σύγκρουση μεταξύ δύο διαφορετικών κοινωνικών συστημάτων, το καθένα με τη δική του φιλοσοφία για το πώς λειτουργούν οι κοινωνίες. Θα σχεδιαστούν από νεοφιλελεύθερα χρηματοπιστωτικά κέντρα με επίκεντρο τη Νέα Υόρκη, υποστηριζόμενα από τους νεο-απατεώνες της Ουάσιγκτον, ή θα είναι το είδος του σοσιαλισμού που οραματίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα και οι αρχές του 20ου αιώνα – μια ‘αγορά’ και, πράγματι, κοινωνία απαλλαγμένη από ενοικιαστές; Θα κοινωνικοποιηθούν τα φυσικά μονοπώλια, όπως η γη και οι φυσικοί πόροι, και θα χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της εγχώριας ανάπτυξης και στέγασης, ή θα αφεθούν στα οικονομικά συμφέροντα που θα μετατρέψουν το ενοίκιο σε πληρωμές τόκων και επιχειρηματικά εισοδήματα; Και, κυρίως και πάνω απ ‘όλα, θα δημιουργήσουν οι κυβερνήσεις τα δικά τους χρήματα και θα κατευθύνουν τις τράπεζες για να προωθήσουν την εγχώρια ευημερία, ή θα αφήσουν τις ιδιωτικές τράπεζες (των οποίων τα οικονομικά συμφέροντα εκπροσωπούνται από τις κεντρικές τράπεζες) να πάρουν τον έλεγχο από των εθνικών ταμείων;»
πηγή
To δανειστήκαμε από ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου