Μισέλ Φουκώ. "Ο κόσμος έχει γίνει ένα μεγάλο άσυλο"

(Ελεύθερη απόδοση επιλεγμένων αποσπασμάτων κειμένου το οποίο περιλαμβάνεται στον δεύτερο τόμο της ανθολογίας "Dits et Écrits" [Ομιλίες και Γραπτά] με συνεντεύξεις, διαλέξεις και άρθρα του Michel Foucault από το 1954 μέχρι το θάνατό του.
Τίτλος γαλλικού κειμένου: "Le monde est un grand asile".) [1]

 • • • • • • •   • • • • • • •  

[…] Ο κόσμος σήμερα εξελίσσεται προς ένα ασυλιακό μοντέλο, και οι κυβερνήσεις αποκτούν μια θεραπευτική λειτουργία. Καθήκον των διευθυνόντων είναι να προσαρμόζουν τα άτομα στις απαιτήσεις της οικονομικής ανάπτυξης, μέσω μιας πραγματικής κοινωνικής ορθοπεδικής. [...]

Ο Μισέλ Φουκώ κι ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ διαδηλώνοντας μπροστά στις πύλες της Ρενώ, διαμαρτυρόμενοι για τη δολοφονία, από φύλακα του εργοστασίου, του Πιέρ Οβερνέ,του μαοϊκού ακτιβιστή της Προλεταριακής Αριστεράς. (1972)

Phoenix Rising" (1983)
Η φωνή των ψυχιατρικοποιημένων
Καναδικό αντιψυχιατρικό περιοδικό

Η "θεραπεία" είναι και αυτή μια μορφή καταστολής.

 Στην σημερινή εποχή, ο ψυχίατρος είναι το πρόσωπο που ορίζει κατ'   αποκλειστικότητα, με  κατηγορηματικό τρόπο, τι είναι η "κανονικότητα" και τι είναι η "τρέλα". Η σημασία της  αντιψυχιατρικής   έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι αμφισβητεί τη  γνώση της ψυχιατρικής, την εξουσία του ψυχιάτρου  να κρίνει και να αποφασίζει για την ψυχική κατάσταση ενός ατόμου. Σημαντικό είναι επίσης να  γνωρίζουμε σε κάθε περίπτωση ποιος έχει την εξουσία να επιβάλλει την κανονικοποίηση. Είναι ο  ψυχολόγος; Είναι ο γιατρός; Ο ψυχαναλυτής ή ο ψυχίατρος; Ποιος τελικά επιβάλλει τη "θεραπεία"  στον ψυχικά ασθενή;

Συνήθως θεωρούμε μη-κανονικό ένα πρόσωπο που βρίσκεται σε ρήξη με το περιβάλλον στο οποίο ζει. Οι ψυχίατροι απομακρύνουν το άτομο αυτό από το περιβάλλον του και το απομονώνουν σε κάποιο νοσοκομείο ή σε κάποια δημόσια ή ιδιωτική ψυχιατρική κλινική. Αλλά πώς θα το επανεντάξουν στο κοινωνικό του περιβάλλον; Εδώ βρίσκεται η βασική αδυναμία της ψυχιατρικής. Η θεραπευτική προσπάθεια θα έπρεπε να γίνεται
μέσα στο ίδιο το περιβάλλον που ζει το άτομο, και όχι σε ντιβάνια και ιατρεία απομακρυσμένα από τον τόπο που κατοικεί. Και μιας
και μιλάμε για τις σχέσεις του ατόμου με το κοινωνικό του περιβάλλον, θα μπορούσαμε να αναρωτηθούμε μήπως αυτή που τελικά ασθενεί είναι η ίδια ή κοινωνική ομάδα [που το άτομο ανήκει].

[…] Και ο ψυχολόγος επίσης εξασκεί έναν τύπο εξουσίας αποφασίζοντας ποιο δρόμο οφείλει να ακολουθήσει ένα άτομο. [Ως
σχολικός ψυχολόγος ή επαγγελματικός σύμβουλος] πρακτικά αποφασίζει το μέλλον ενός προσώπου όταν αποφαίνεται τι οφείλει να μάθει ένα παιδί και τι όχι, ή όταν διαβεβαιώνει ότι η κλίση ενός παιδιού είναι να γίνει, για παράδειγμα, μηχανικός ή δικηγόρος. Ακόμη και η ομαδική θεραπεία μπορεί να θεωρηθεί επικίνδυνη, αφού θέτει μια ομάδα ατόμων κάτω από την απόλυτη εξουσία του ψυχολόγου.

Ο κόσμος όλος σήμερα έχει γίνει ένα απέραντο άσυλο, όπου κυβερνώντες είναι οι ψυχολόγοι και λαός, οι ασθενείς. Ο ρόλος που καλούνται να παίξουν οι εγκληματολόγοι, οι ψυχίατροι και όλοι αυτοί που μελετούν την ψυχολογική συμπεριφορά των ανθρώπων, κάθε μέρα που περνά, γίνεται όλο και πιο σημαντικός. Έτσι, η πολιτική εξουσία αποκτά μια νέα λειτουργία, μια λειτουργία "θεραπευτική".

Μετάφραση / προσαρμογή: Χρήστος Μπελόπουλος  

1. Η τετράτομη συλλογή "Dits et Écrits" [Ομιλίες και Γραπτά] εκδόθηκε μετά τον θάνατο του Μισέλ Φουκώ, το 1994, στη "Βιβλιοθήκη των κοινωνικών επιστημών" των εκδόσεων Gallimard με επιμέλεια των Daniel Defert, François Ewald και Jacques Lagrange. Το έργο επανεκδόθηκε το 2001 σε δύο τόμους αυτή τη φορά στην συλλογή "Quarto", επίσης των εκδόσεων Gallimard.

• Το κείμενο "Le monde est un grand asile" βρίσκεται στον δεύτερο τόμο της συλλογής και φέρει το νούμερο 126. Αποτελείται από τις απαντήσεις του Μισέλ Φουκώ στον δημοσιογράφο R.G. Leite και δημοσιεύτηκε αρχικά στην επιθεώρηση ποικίλης ύλης Revista Manchete το Ιούνιο του 1973 με τίτλο "O mundo é um grande hospício". (Πηγή: http://1libertaire.free.fr/MFoucault200.html)

το διαβάσαμε στις Ψυχο-αντιμαχίες