Η ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΚΑΝΤ

Μα ποιος περίμενε πως η  φιλοσοφική διαθήκη του ΚΑΝΤ, ένα τελευταίο ανολοκλήρωτο έργο για την κριτική του εγκληματικού λόγου, θα ανέτρεπε τα πρωτεία της λογικής και του καθήκοντος;  Βάζοντας σε πρώτη μοίρα την φύση και τα ένστικτα, την ελεύθερη βούληση, την απόλυτη ελευθερία, να κάνει κανείς  ότι του καπνίσει, ακόμη και να σκοτώσει, ειδικά να σκοτώσει, ανοίγοντας το δρόμο για το υψηλό. Συνομιλώντας με αυτόν τον  τρόπο ο γέρο ΚΑΝΤ με το κίνημα “strurm und drang”(καταιγίδα και ορμή), το προάγγελο του ρομαντισμού… Μια φιλοσοφική διαθήκη που οι καντιανοί θα έπρεπε να εξαφανίσουν για να μην ανατραπεί η λογική, η δικτατορία του καθήκοντος,  και έτσι την εξαφάνισαν.

Όχι δεν πρόκειται για την ιστορική αλήθεια αλλά για την μυθιστορηματική αλήθεια του Μ. Γκριγκόριο- πρόκειται για ψευδώνυμο Ιταλού φιλοσόφου-στο αστυνομικό μυθιστόρημα  του   «Η διαθήκη του Καντ» εκδόσεις Ελληνικά γράμματα, 2006.

 

Ένα σκοτεινό και θανατερό μυθιστόρημα που η απόλυτα  αυταρχική εμπειρία του πρωσικού κράτους, η υλική πενία του λαού, ο απόηχος του τρόμου της Γαλλικής Επανάστασης που εξάγεται δια του Ναπολέοντα έρχονται σε σύγκρουση με τις ανύπαρκτες σχεδόν  ηθικές κατηγορικές των καντιανών φιλόσοφων.

 

Η υπαρκτή βούληση του πρωσικού κράτους, των αρχόντων,  των κρατικών  λειτουργών και των λαϊκών συνειδήσεων αντιδιαστέλλεται στην σχεδόν  ανύπαρκτη  αυτονομία της ηθικής βούλησης. Ναι μέσα σε ένα τέτοιο κόσμο η ηθική ελευθερία είναι κενό γράμμα, είναι ένα νεκρό γράμμα και το καθήκον είναι μια τυπική ιεροτελεστία που δικαιολογεί τα κρατικά εγκλήματα.

 

Φυσικά απέναντι σε αυτή την αυστηρή και ανούσια καθηκοντολογία η θεοποίηση της φύσης, των ενστίκτων,  της ελευθερίας να πράττουμε τα πάντα δίχως ηθική αναστολή, μας οδηγεί στο μηδενισμό και ουδόλως ή σχεδόν ουδόλως στην ανατροπή. Ας θυμηθούμε το ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ και διαμέσου αυτού τον ΝΙΤΣΕ: Όταν δεν υπάρχει θεός όλα επιτρέπονται…

 

Μια διαλεκτική απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα έδωσε ο ΧΕΓΚΕΛ  με την ιστορική διαλεκτική της ελευθερίας και της βούλησης. Η ελευθερία  αποτελεί έκφραση της βούλησης, όπως αυτή εμφανίζεται μέσα από την πορεία του απόλυτου πνεύματος, καθιστώντας την ελευθερία μια ιστορική έννοια που ολοκληρώνεται στα πλαίσια ενός κράτους που θα διέπεται από το Λόγο.  Για τον ΧΕΓΚΕΛ  η πορεία του κόσμου(ως έλλογο ον) μέσα στην ιστορία δεν είναι παρά η πρόοδος του πνεύματος της ελευθερίας.

 

Μια πορεία αντιφατική, αντιθετική, όπου η αρνητικότητα μετατρέπεται σε καταφατικότατα για να ξαναγίνει αρνητικότητα, εξυπηρετώντας την πονηρία της ιστορίας.    Και διαμέσου αυτής της διαλεκτικής ο μηδενισμός παύει να οδηγεί στο χάος και στο ζόφο, μα έρχεται να συναντηθεί με τα μεγάλα επαναστατικά ρομαντικά πνεύματα. Μέσα από αυτή την οπτική ο ΧΕΓΚΕΛ είναι μια εξαιρετικά παραγωγική στιγμή που ο Λόγος συνάντησε το πάθος,  το συναίσθημα και την ποίηση..

 

 

Μα όλα αυτά έχουν κάποιο νόημα σήμερα που επικρατεί η οικονομική και η πολιτική βαρβαρότητα του ολοκληρωτικού καπιταλισμού; Με  την μετεξέλιξη της Πρωσίας,  την Γερμανία -στο όνομα του  αυστηρού και άτεγκτου καθήκοντος, να υπάρχει οικονομική ευμάρεια στα μεγάλα οικονομικά κέντρα-  αφήνει τον νότο στην μιζέρια και στην ανέχεια αφού πρώτα δια του ευρώ τον λεηλάτησε;

 

Ναι καντιανό καθήκον και Λόγος έχουν πάρει διαζύγιο εδώ και πολλά, πάρα πολλά χρόνια..Απο την εποχή που  στο όνομα του κρατικού καθήκοντος οι Γερμανοί συντάχτηκαν με την Ναζιστική παραφροσύνη.   Και ο Λόγος κατάντησε εργαλειακό εγχειρίδιο στα χέρια των γραφειοκρατών και των τεχνοκρατών…

 

 

Κάνοντας το έγκλημα ένα πολύ προσοδοφόρο, παραγωγικό  τρόπο να συσσωρεύεις πλούτο, σώματα και ψυχές, όπως πολύ καλά περιέγραψε ο Κάρολος Μαρξ.  Μετατρέποντας την λογική και το καθήκον σε τρόπο διαχείρισης του ή καλύτερα ενσωμάτωσης του στο  κυρίαρχο και νόμιμο παραγωγικό ιστό…

 

Ναι αν ο  γέρο ΚΑΝΤ  έγραφε αυτό το βιβλίο θα έβλεπε πολύ μπροστά, αναλύοντας φιλοσοφικά καταστάσεις και πράγματα που ζήσαμε στο 20 αιώνα και που δεν θα λείψουν δυστυχώς ούτε από τον 21 αιώνα… Εκτός και αν ο Λόγος ξανασυναντήσει ξανά το πάθος και  την ποίηση, ανατρέποντας την βαρβαρότητα του οικονομικού και  πολιτικού ολοκληρωτισμού…