Το Τέλος Του Παγκόσμιου Συστήματος

 

Αντρέι Φούρσοφ 9/4/2023

Τον Οκτώβριο του 1990, έδωσα μια διάλεξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Ένας από τους παρόντες ρώτησε σαρκαστικά: «Δεν νομίζετε ότι χτυπάει το καμπανάκι για τον κομμουνισμό;» Του είπα ότι ο John Donne είχε ένα ποίημα όπου υπάρχει ένας στίχος τον οποίο ο Χέμινγουεϊ χρησιμοποίησε ως επιγραφή: «Ποτέ μην ρωτάς για ποιον χτυπά η καμπάνα. Η καμπάνα χτυπάει για σένα!» Εννοώ ότι η καταστροφή του σοβιετικού συστήματος είναι η αρχή του τέλους του συστήματός σας, σε 10-15 χρόνια. Το κοινό γέλασε… Αλλά το 2008 ήρθε πραγματικά η κρίση. Η κρίση που είχε προβλεφθεί στη Δύση στις αρχές της δεκαετίας του ’80.

Και τώρα τίθεται το ερώτημα, για ποιον πράγματι χτυπά η καμπάνα; Χτυπά για το υπάρχον παγκόσμιο σύστημα. Και αν η Ρωσία παραμείνει διανοητικά, οικονομικά και κοινωνικά μέρος αυτού του κόσμου σε μια τόσο χαλαρή μορφή, τότε η καμπάνα θα χτυπήσει και γι' αυτήν. Ένα άλλο πράγμα είναι ότι αν η Ρωσία δεν ήταν μέρος αυτού του κόσμου, αλλά ήταν, ας πούμε, ένα σοσιαλιστικό σύστημα από μόνο του, όλα θα ήταν διαφορετικά. Όπως αναμενόταν στις αμερικανικές προβλέψεις των αρχών της δεκαετίας του ’80.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο Reagan διέταξε προβλέψεις για τα επόμενα 15 χρόνια από τρεις ομάδες οικονομολόγων. Και κατέληξαν σε απολύτως πανομοιότυπα συμπεράσματα, και στη συνέχεια μαζί συνόψισαν το συνολικό αποτέλεσμα. Οι προβλέψεις είχαν ως εξής: επίκειται κρίση «δύο ραβδώσεων» – 1987-1992/93. Η παραγωγή στο καπιταλιστικό τμήμα μειώνεται κατά 20-25%, στο σοσιαλιστικό κατά 10-12%.

Το πολιτικό αποτέλεσμα όλης αυτής της υπόθεσης για τη Δύση είναι η άνοδος στην εξουσία των κομμουνιστών στην Ιταλία και τη Γαλλία, μόνοι τους ή σε μια συμμαχία αριστερών δυνάμεων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο επιστρέφει η Εργατική Αριστερά. Και στις ΗΠΑ δεν επιστρέφει κανείς πουθενά, αλλά εμφανίζονται ταραχές μαύρων σε όλες τις μεγάλες πόλεις. Για το σοβιετικό σύστημα η πρόβλεψη ήταν διαφορετική: θα περνούσε μέσα από αυτή την κρίση πολύ πιο εύκολα. Αλλά προέκυψε αυτό που έγινε. Ο καπιταλισμός δεν χτίστηκε, αλλά υποφέρουμε από τα έλκη του, δόξα τω θεώ. Οι άνθρωποι που έχτισαν –στην καλύτερη περίπτωση– τον εγκληματικό καπιταλισμό υποφέρουν από τις πληγές του παγκόσμιου καπιταλισμού.

Προφανώς, αυτή η περίοδος στην ιστορία της ανθρωπότητας, η οποία χαρακτηρίστηκε από ταχεία ανάπτυξη, τελειώνει για πάντα. Εννοώ την τεχνική ανακάλυψη, η οποία, υπό όρους, κινήθηκε από τα μέσα του 18ου αιώνα ως τη δεκαετία του ’80 του 20ού αιώνα. Πρέπει να ειπωθεί ότι μετά τη νεολιθική επανάσταση, η οικονομική ανάπτυξη στην αρχαιότητα, στον Μεσαίωνα, στις ασιατικές κοινωνίες, ήταν 0, 2% ετησίως. Ήταν ένα ασύμπτωτο. Και έγινε ένα απότομο άλμα! Αλλά αυτό το σημαντικό άλμα φτάνει πραγματικά στο τέλος του.

Αυτό δεν σημαίνει ότι αύριο όλοι θα στραφούν σε μια προβιομηχανική οικονομία. Αλλά με την έννοια ότι υπάρχει πραγματικά ένα ορισμένο όριο. Κατ ‘αρχήν, αυτό δεν είναι κάτι νέο για εκείνους που κάποτε, στη δεκαετία του ’60, ακολούθησαν τα συνέδρια στο Byurakan της Αρμενίας, αφιερωμένα στην αναζήτηση εξωγήινων πολιτισμών. Υπήρξε πολλή συζήτηση για το αν είμαστε μόνοι στο σύμπαν. Και βασικά οι απόψεις του Stanislav Lem και του αστρονόμου μας Shklovsky συγκρούστηκαν. Ο Λεμ υποστήριζε ότι «Είμαστε μόνοι», ενώ ο Σκλόφσκι είχε την αντίθετη άποψη.

Αλλά ο Kardashov, ο οποίος δημιούργησε τη δική του τυπολογία εξωγήινων πολιτισμών, βρήκε μια τρίτη λύση. Είπε ότι «είμαστε μόνοι με την έννοια ότι η τεχνική φάση οποιουδήποτε πολιτισμού δεν μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα». Το υποθετικό σχέδιό του είναι πολύ σημαντικό για μας τώρα, για τις προοπτικές ανάπτυξης του γήινου πολιτισμού και του μετακαπιταλιστικού συστήματος. Όπως είπε ο ίδιος ο Kardashov, το σύγχρονο σύστημά μας –καπιταλισμός/σοσιαλισμός από κοινού– χρησιμοποιεί μόνο το 0,16 του ενεργειακού δυναμικού του πλανήτη. Και δεν υπάρχουν πρακτικά προοπτικές για τη χρήση μεγαλύτερου ποσοστού. Αυτό δεν σημαίνει ότι η ανάπτυξη σταματά εκεί. Ούτε σημαίνει ότι πρέπει να εφαρμόσουμε την εκδοχή της Λέσχης της Ρώμης και του Schwab. Επειδή ο Schwab, στην πραγματικότητα, με εξαίρεση τον καπιταλισμό των εταίρων, δεν έφερε τίποτα νέο σε σύγκριση με τους απατεώνες από τη Λέσχη της Ρώμης.

Σας υπενθυμίζω ότι η Λέσχη της Ρώμης ιδρύθηκε το 1968. Επίσημα δημιουργήθηκε από τρία άτομα – τον Alexander King (Μεγάλη Βρετανία), τον Aurelio Peccei, ο οποίος εκπροσώπησε το Βατικανό, καθώς και τις ελίτ της νότιας Γερμανίας και της βόρειας Ιταλίας και τον Germain Gvishiani, ο οποίος ήταν γαμπρός του Κοσίγκιν και γιος του μοναδικού αναπληρωτή του Μπέρια, ο οποίος δεν πυροβολήθηκε, αλλά του αφαιρέθηκαν μόνο οι επωμίδες και ο βαθμός του. Η Λέσχη της Ρώμης ήταν ένα από τα μέσα διείσδυσης της σοβιετικής νομενκλατούρας, όταν, στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’60, αυτή εγκατέλειψε de facto την ανακάλυψη της πραγματικής οικοδόμησης του κομμουνισμού, –de facto στην ιδεολογία, φυσικά, κανείς δεν το ανέφερε– για το καπιταλιστικό σύστημα. Υπήρχαν δύο οργανωτικοί τρόποι ενσωμάτωσης: η δομή «Δίκτυο» (αλλιώς η «Εταιρεία» του Pitovranov) και η Λέσχη της Ρώμης.

Η Λέσχη της Ρώμης ήδη το 68-69 άρχισε να προετοιμάζει την πρώτη έκθεση «Τα όρια της ανάπτυξης» στο μοντέλο του «One World» του Forrester. Και ακόμη και τότε ήταν σαφές για τι είδους μοντέλο επρόκειτο – μείωση της κατανάλωσης, μείωση του πληθυσμού του πλανήτη.

Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι το ίδιο διάστημα στη Σοβιετική Ένωση αναπτύχθηκε ένα εναλλακτικό σύστημα. Το 1965 στο Κρατικό Παιδαγωγικό Ινστιτούτο της Μόσχας Λένιν, δημιουργήθηκε ένα εργαστήριο για την ανάλυση της ανάπτυξης συστημάτων («Εργαστήριο Συστημάτων Διαχείρισης Ανάπτυξης Συστημάτων», συντομογραφία «LASURs»). Επικεφαλής ήταν ένα φανταστικό άτομο. Είναι ελάχιστα γνωστός, αλλά νομίζω ότι κάποια μέρα η Ρωσία θα αναφέρει το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα με το όνομα αυτού του ατόμου: Pobisk Kuznetsov

Pobisk Kuznetsov

Το εργαστήριο αυτό δημιούργησε το δικό τους μοντέλο ανάπτυξης του παγκόσμιου συστήματος. Αν στα όρια της ανάπτυξης υπήρχαν πέντε μεταβλητές και κεφάλαιο, εδώ υπήρχαν 30 μεταβλητές. Και το άτομο που παρακολούθησε και τις δύο εκδοχές είπε ότι το «LaSURs» γράφτηκε από έναν πολύ ισχυρό γιατρό επιστημών και το «The Limits to Growth» γράφτηκε από έναν εξαιρετικό μαθητή. Σύμφωνα με το μοντέλο LaSURs, το σύστημα κινείται σε ένα ασυμπτωτικό καθεστώς, αλλά μπορεί να θρέψει έως και 30 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Από κει και πέρα έλαβαν χώρα μερικά πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Οι ηγέτες των LaSURs κατηγορούνται για σπατάλη χρημάτων. Ο Pobiska Kuznetsov διαγράφεται από το κόμμα και αποκλείεται στο Ινστιτούτο Serbsky. Οι φίλοι του τον βγάζουν από εκεί και κατόπιν επανέρχεται στο κόμμα. Συμβουλεύει ακόμη και τον Αντρόποφ και προβλέπει την κρίση του καπιταλιστικού συστήματος στα τέλη του 20ού αιώνα. Αλλά το σύστημα καταστράφηκε. Αυτό συνέβη για έναν απλό λόγο: δεδομένου ότι η σοβιετική νομενκλατούρα ποντάρισε την είσοδο στον δυτικό κόσμο μέσω της Λέσχης της Ρώμης, όλες οι εναλλακτικές λύσεις έπρεπε να εξαλειφθούν. Επιπλέον, υπήρχε διαμάχη μέσα στις διάφορες ομάδες της σοβιετικής νομενκλατούρας.

Τι είναι πολύ σημαντικό για εμάς εδώ; Ότι τα προβλήματα για τα οποία μιλάει ο Schwab είναι προβλήματα του καπιταλιστικού συστήματος. Επιπλέον, η μετάβαση από τον εκθέτη στο ασύμπτωτο σχεδιάζεται με τέτοιο τρόπο ώστε οι ιδιοκτήτες του καπιταλιστικού συστήματος να μεταβούν ομαλά ως ιδιοκτήτες ενός άλλου συστήματος. Αλλά γι ‘αυτό πρέπει να μειώσουν σημαντικά τον πληθυσμό του πλανήτη. Επιπλέον, αν προηγουμένως αναφέρθηκαν τα δύο δισεκατομμύρια, τώρα μιλούν για μισό δισεκατομμύριο. Υπάρχει μια πρωτευοντολόγος, η Jane Goodall, η οποία ασχολείται με τις παγκοσμιοποιημένες δομές. Η Γκούντολ είπε πρόσφατα: «Ο πληθυσμός του πλανήτη θα πρέπει να είναι ο ίδιος όπως πριν από 500 χρόνια». Τότε υπήρχαν 491 εκατομμύρια.

Ακούω συχνά: «Τι μπορεί λοιπόν να κάνει ένας απλός άνθρωπος σε μια τέτοια κατάσταση;» Γεγονός είναι ότι σε μεταβατικές καταστάσεις, όταν το παλιό σύστημα καταρρέει και το νέο δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί, η αναγκαιότητα και η τύχη σχεδόν εξισώνονται. Και όταν, σε μια κατάσταση ισορροπίας, μια πεταλούδα κάθεται σε ένα ζύγι, αυτό υπερτερεί. Τότε υπάρχει μια αδρανειακή διαδικασία. Και ακριβώς σε τέτοιες περιόδους που βιώνουμε, πολύ συχνά η εξέλιξη των γεγονότων εξαρτάται από την προσωπική επιλογή κάθε ατόμου. Και για να αποφασίσετε, πρέπει να έχετε γνώση. Ως εκ τούτου, επιτρέπω στον εαυτό μου να προσθέσει την τελευταία φράση από το βιβλίο μου «Οι Καμπάνες Της Ιστορίας»: «Μόνο η υποκειμενική και ελεύθερη ορθολογική γνώση για την κοινωνία θα διδάξει τους ανθρώπους να μην φοβούνται να χτυπήσουν τις καμπάνες της ιστορίας. Θα μας διδάξει να ζούμε χωρίς ελπίδες ανταμοιβής, επειδή το να είσαι άνθρωπος είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή. Να ζούμε χωρίς ψευδαισθήσεις, γιατί η ζωή είναι η καλύτερη από τις ψευδαισθήσεις. Να ζούμε χωρίς να εξιδανικεύουμε το παρελθόν, χωρίς να παραπονιόμαστε για το παρόν και χωρίς να φοβόμαστε το μέλλον. Το θάρρος να είμαστε και το θάρρος να γνωρίζουμε. Να γνωρίζουμε και να είμαστε άνθρωποι, άνθρωποι ελεύθεροι από την ηττοπάθεια…»  Όλα εξαρτώνται από το άτομο, ειδικά όταν οι κοινωνικοί κόσμοι καταρρέουν και οι Καμπάνες της Ιστορίας ηχούν.

πηγή

Το δανειστήκαμε από ΕΔΩ