"ΤΟ ΞΥΠΟΛΗΤΟ ΤΑΓΜΑ" - The Barefoot Bataillon : Η σπάνια ταινία και με αγγλικούς υπότιτλους

Ο Βιτόριο Ντε Σίκα όταν είδε το 1955 το Ξυπόλητο Τάγμα στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου είπε στον Γκρεγκ Τάλλας: «Αν είχες γυρίσει αυτή την ταινία προτού γυρίσω εγώ τον Κλέφτη των Ποδηλάτων τότε σήμερα θα ήσουν εσύ ο Ντε Σίκα!».

Παραθέτω μια συρραφή από σχόλια που άντλησα στο youtube σχετικά με την περιγραφή αυτής της πολύ ιδιαίτερης ταινίας, που γυρίστηκε με πενιχρότατα και "πρωτόγονα"  μέσα 65 περίπου χρόνια πριν. Και παρά την μουσειακή για την εποχή μας παραγωγή -ερασιτέχνες οι μικροί πρωταγωνιστές τους οποίους ο ταλαντούχος σκηνοθέτης "δανείστηκε" από αναμορφωτήρια της Αθήνας και Θεσσαλονίκης! - παρακολουθείται με τεράστιο ενδιαφέρον. Βγαλμένη μέσα από το σκονισμένο αλλά μεγάλης συλλεκτικής και αισθητικής αξίας σεντούκι της ιστορίας του κινηματογράφου.

" Το Ξυπόλητο τάγμα είναι η αληθινή ιστορία 160 παιδιών, που η δράση τους πήρε διαστάσεις μύθου όταν διώχτηκαν από τα
ορφανοτροφεία της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί κατακτητές στα χρόνια της κατοχής του B’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μια άλλη πλευρά
της αντίστασης, μέσα από την ηρωική δράση μιας ομάδας ορφανών παιδιών στη Θεσσαλονίκη, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, Mε το ξυπόλητο Tάγμα, ο Γκρεγκ Tάλλας, μας έδωσε την ατμόσφαιρα της μαύρης απελπισίας που ζούσε η θεσσαλονίκη την εποχή του '40. Έτσι η ταινία του γίνεται ένα ντοκουμέντο της Nαζιστικής τρομοκρατίας και μία μαρτυρία συγκλονιστική."

" Στη Θεσσαλονίκη, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, εκτυλίσσεται η ιστορία της ταινίας αυτής που σκηνοθέτησε ο Γκρεγκ Τάλλας (Γρηγόρης Θαλασσινός), που για ένα διάστημα εργάστηκε στο Χόλιγουντ, σκηνοθετώντας διάφορες ταινίες, ανάμεσά τους και την περιπέτεια εποχής «Η σειρήνα της Ατλαντίδας», με πρωταγωνίστρια τη Μαρία Μοντέζ.

Πρωταγωνιστές της ταινίας, μια ομάδα ορφανών παιδιών, που, όταν τα ορφανοτροφεία της Θεσσαλονίκης επιτάσσονται από τους Γερμανούς, καταφεύγουν σ' ένα απομακρυσμένο, μισογκρεμισμένο κτίριο και, έχοντας φτιάξει μια καλόκαρδη «συμμορία», κλέβουν
από τους Γερμανούς και τους μαυραγορίτες για να συντηρούνται αλλά και να βοηθούν τους ανθρώπους γύρω τους, μαζί κι εκείνους της Αντίστασης.

 Παρά τα περισσότερα από 60 χρόνια που τη βαραίνουν, η ταινία του Γκρεγκ Τάλλας παρακολουθείται με εξαιρετικό ενδιαφέρον, κι αυτό εξαιτίας όχι μόνο των γυρισμένων σε φυσικά ντεκόρ σκηνών της (τη Θεσσαλονίκη στις αρχές της δεκαετίας του '50) αλλά και του ρεαλισμού και της δύναμης των σκηνών της που συχνά φέρνουν στο νου την κλασική νεορεαλιστική ταινία «Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη» του Ροσελίνι. Με καλοστημένες σκηνές -ανάμεσά τους και μια σκηνή με θέατρο σκιών-, με προσεγμένη φωτογραφία του Μιχαήλ Γαζιάδη που δίνει την όλη ατμόσφαιρα της εποχής, με τους μικρούς ερασιτέχνες πρωταγωνιστές να παίζουν πειστικά τους ρόλους τους και σωστό ρυθμό, ο Τάλλας έφτιαξε μια ειλικρινή, συγκινητική ταινία, που δεν έχασε τη φρεσκάδα της."

"  Η ταινία σταθμός του ελληνικού κινηματογράφου προβάλλεται μετά από 54 χρόνια(!) σε επανέκδοση, με καινούργια κόπια. Το αρνητικό της ταινίας είχε χαθεί και χάρη στις προσπάθειες του διευθυντή της Ταινιοθήκης της Ελλάδας, Θόδωρου Αδαμόπουλου που εντόπισε δύο κόπιες προβολής σε καλή κατάσταση, δημιουργήθηκε, μετά από χρονοβόρες και πολυδάπανες διαδικασίες, ένα καινούργιο αρνητικό της ταινίας.

 Τα σημαντικότερα βραβεία

Golden Medal Award, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Εδιμβούργου 1955. Tο ελληνικό όνομα του Γκρεγκ Τάλλας ήταν Γρηγόρης Θαλασσινός. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1909 πέθανε στην Αθήνα το 1993. Ο Βιτόριο Ντε Σίκα όταν είδε το 1955 το Ξυπόλητο Τάγμα στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου είπε στον Γκρεγκ Τάλλας: «Αν είχες γυρίσει αυτή την ταινία προτού γυρίσω εγώ τον Κλέφτη των Ποδηλάτων τότε σήμερα θα ήσουν εσύ ο Ντε Σίκα!».

Tην καταπληκτική μουσική της ταινίας έχει γράψει ο Μίκης Θεοδωράκης και αυτή ήταν η πρώτη μουσική που συνέθεσε για κινηματογραφική ταινία. Tο Ξυπόλητο Τάγμα ήταν η πρώτη ελληνική ταινία που βραβεύθηκε σε διεθνές φεστιβάλ.

Τα 63 από τα 66 παιδιά που πήραν μέρος στα γυρίσματα, ο Γκρεγκ Τάλλας τα πήρε από αναμορφωτήρια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Η μηχανή λήψης που χρησιμοποιήθηκε για την ταινία ήταν του 1924 και ο οπερατέρ Μιχάλης Γαζιάδης είχε στη διάθεσή του μόνο 6 προβολείς για το φωτισμό. Oι Aμερικανοί δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι η ταινία γυρίστηκε με τόσο λίγα τεχνικά μέσα. O φωνολήπτης της Κολούμπια ήταν αδύνατο να δεχθεί πως αυτή η ταινία γυρίστηκε βουβή και πως είχαν επιτευχθεί τόσο άψογοι συγχρονισμοί στο ντουμπλάρισμα της ηχητικής μπάντας στην Ελλάδα! "

Σκηνοθεσία : Γκρεγκ Τάλλας Σενάριο : Νίκος Κατσιώτης

Ηθοποιοί : Μαρία Κωστή (I) (Αλεξάνδρα), Νίκος Φέρμας (καπετάν Μάρκος Μαύρος) , Βασίλης Φραγκιαδάκης (Ανδρέας) , Αντώνης Βούλγαρης (Νίκος) , Στράτος Κρόζος (Δημήτρης) , Καίτη Γκίνη, Μανώλης Ρήγας , Ευάγγελος Γιωτόπουλος , Γιώργος Αξιώτης , Χρήστος Σουκούρογλου , Νίκος Ζαχαρίας , Απόστολος Μπεκιάρης , Ηλίας Παπαδόπουλος , Λόλα Χατζηχρήστου , Δέσποινα Κοντογιώργου